متن نامه انجمن فیلم کوتاه ایران به وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی جناب آقای دکتر صالحی که در پی دیدار به ایشان تحویل شد.
جناب آقای دکتر صالحی
وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی
سلام و احترام
ممنون و سپاسگزار هستیم که وقت خود را دراختیار ما قرار داده اید.
انجمن فیلم کوتاه ایران بعنوان نهادی صنفی با بیش از ۳۲۰ عضو، نماینده ی جامعه ی بزرگ و حرفهای فیلمسازان فیلم کوتاه کشور است. آنچه در زیر خواهد آمد، مهمترین دغدغه ها، نیازها و مطالبات جامعه فیلم کوتاه کشور است که امیدواریم با نظر مساعد جنابعالی برای رفع آنها اقدام شود.
درآغاز چند یادآوری کوتاه:
- فیلم کوتاه بخشی از بدنهی سینمایی کشور است اما الزاما و چنانکه در بسیاری از اسناد خود وزارت ارشاد ذکر شده فقط پایه ی ورود به فیلم بلند سینمایی نیست. اگرچه این سالها، فیلمسازان کوتاه، بخشی از نوزایی نیروی انسانی و فکری سینمای کشور را نیز باعث شده اند.
- فیلم کوتاه یک جریان مستقل است و می تواند بعنوان بخشی از سرمایه گذاری اجتماعی، هنری و صنعتی در سینمای کشور بحساب آید. فیلم کوتاه بخشی از دانش اجتماعی روزگار ماست. فیلم ها بهتر ازیک تحقیق دانشگاهی، اجتماع خود را نمایندگی میکنند. فیلم های کوتاه را باید بعنوان یک پدیدهی اجتماعی فارغ از اینکه بخشی از دنیای سینما هستند یا نیستند، ببینیم. پدیده ای که دانش ما را از جهان و منظر ما را از جهان معاصر تغییر میدهد. این تغییر منظر، بخشی از وظایف فرهنگی و ارشادی است.
- وقتی از فیلم کوتاه حرف می زنیم دقیقا از یک انتقال حرف می زنیم . ازیک تغییر، پیله ای که در حال شکل گیری است و لازم است تا دوران گذار خود را طی کند. مهم نیست این گذار یک گذار تخصصی و حرفه ایست و یا یک گذار فکری. مهم امکان گذار است،که بخشی از وظیفهی مدیران فرهنگی کشور است.
- فیلم کوتاه البته تجربه سینمای بلند هم هست. اما آزادتر، جسورانهتر، معترضتر، سرخوشتر و چالاکتر. فیلم کوتاه گزینه های بهتری برای آیندهی سینمای کشور روی میز می گذارد تا خود فیلم بلند. شکل تولید فیلمهای با بودجه محدود، شکل تولید فیلم های سینمایی با شکل های غیرمعمول برای عبور از چالشهای اقتصادی و حرفه ای و تخصصی در کشور، طرح موضوعات اجتماعی و دهها تجربهی ریزو درشت دیگر پیشنهادهای فیلم کوتاهیست که بسیار زودتر از فیلم بلند تجربه شده است. حتی پیشنهاد حضور و عرضه فیلم در فضاهای مجازی نیز پیشنهاد تجربه شده ی فیلم کوتاهیست. بنابراین فیلم کوتاه یک آزمایشگاه کوچک و کارآمد برای سینمای بلند است.
- در سال حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ فیلم کوتاه حرفه ای تولید می شود که هزینه ی تولید ریالی آن چیزی کمتر از ۷ میلیارد تومان است. در حالی که ارزش واقعی تولید آن ها بسیار بیشتر است. هر سال رقمی حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ فیلم کوتاه غیرحرفه ای و آموزشی نیز تولید می شود که مربوط به تجربه های شخصی، تمرینی و کلاسهای آموزشی و گاه سفارشی است که اطلاع دقیقی از هزینه ی آن نیست.
- براساس آمار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، ( گزارش صنعت سینمای ایران ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۴ / معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی شهریور ۱۳۹۵ / صفحه ۳۸ ) انجمن سینمای جوانان ایران در یک دوره ی یازده ساله تنها از حدود ۴ درصد از تولیدات فیلم کوتاه کشور حمایت کرده است که رقم بسیار ناچیزی است. یعنی در یک دوره ی یازده ساله فقط ۷۴۰ فیلم در میان حدود ۱۸۰۰۰ فیلم کوتاه ثبت شده ! بنابراین بخش بزرگی از این تولید و چرخه ی مالی فیلم کوتاه در بخش های خصوصی و عمدتا توسط خود فیلمسازان تامین می شود.
- هرساله تعداد فراوانی از فیلم های کوتاه در جشنواره ها و مجامع جهانی حضور می یابند که تعداد آن از فیلمهای بلند به مراتب بیشتر است و تعداد جوایز کسب شده نیز به مراتب بیشتر از فیلم بلند است. در شش ماهه ی اول سال جاری ۳۱۲ فیلم کوتاه از ۲۸۸ فیلمساز موفق شدهاند آمار ۷۹۴ مورد حضور بینالمللی در جشنوارههای ۶۳ کشور جهان را ثبت کنند. ۲۰۶ فیلم کوتاه داستانی، ۶۵ انیمیشن کوتاه، ۳۰ مستند کوتاه و ۱۱ فیلم کوتاه تجربی مجموع ۳۱۲ فیلم کوتاه ایرانی را تشکیل میدهند. از این میزان حضور نیز بیشتر از ۱۶۰ جایزه ی جهانی بدست آمده است.
- سهم فروش و پخش فیلم کوتاه البته ناچیز است ولی بنظر ما اشکال کار در برنامه ریزی و نگاه به اکران و نمایش فیلم کوتاه است که با معادلات فیلم بلند همخوانی ندارد معادلات معمول تولید و فروش و پخش در فیلم های بلند و سینمای حرفه ای و حتی دلایل ساخت فیلم کوتاه الزاما در فیلم کوتاه قابل اجرا نبوده و گاه غلط است. این نکته یکی از مهمترین تفاوت های موجود میان تصور مدیران و برنامه ریزان سینمایی با بدنه ی فیلم کوتاه کشور است. اگرچه طرح هایی برای کمک به اقتصاد فیلم کوتاه در دست اقدام است که مهمترین آن بهره گیری از نمایش در فضای مجازیست اما زیرساختهای این شیوه نمایش برای فیلم کوتاه چندان مناسب نیست.
- فیلمسازان و دست اندرکاران فیلم کوتاه کشور نیز درگیر مسائل و مشکلات معیشت و بیمه و بازنشستگی هستند و آنها نیز چشم به طرح و تصویب لایحه نظان سینمایی دارند.
چند درخواست :
- سیاستگذاریها برای فیلم کوتاه باید و باید با مشارکت دست اندرکاران و فیلمسازان فیلم کوتاه کشور که در جریان مناسبات تولید و ساخت هستند انجام شود. این یکی از مهمترین مطالبات فیلمسازان است چرا که مسائل و مشکلات فیلم کوتاه با آنچه در سینمای بلند مطرح است تفاوت های جدی دارد. معمولا تصمیم گیریها برای فیلم کوتاه توسط بخشی از مدیران و سیاستگذاران انجام می شود که مناسبت چندانی با فیلم کوتاه ندارند . بدنه امروز فیلم کوتاه و انجمن فیلم کوتاه ایران آنقدر قدرت و توان دارد که بتواند در برنامه ریزیهای کلان مشارکت کند و یا حداقل مورد مشورت قرار گیرد.
- برخلاف آنچه مطرح می شود فیلم کوتاه همواره ، همواره و همواره نیازمند حمایت است. قرار دادن فیلم کوتاه در چرخه اقتصادی تولید و فروش مهلک ترین تصمیمی است که میتواند گرفته شود. اگرچه از هرگونه چرخهی صحیح اقتصادی و مالی برای فیلم کوتاه استقبال می کنیم اما صراحتا اعلام می کنیم که سازوکار این چرخه ی اقتصادی کارگردانان و فیلمسازان فیلم کوتاه کشور نیستند و بخش های دیگری باید این کار را انجام دهند. حمایت از فیلم کوتاه نوعی سرمایه گذاری است و منفعت مالی آن در دراز مدت به بدنه ی سینما خواهد رسید. تجربهی جهانی هم به ما می گوید که دولت ها از راههای مختلف به فیلم کوتاه یارانه می دهند. فیلم کوتاه بعنوان بخشی از جریان روشنگری، امیدواری، نشاط و تلاش در جامعه ، نیازمند حمایت همیشگی است.
- بدنه ی کهنه و قدیمی تهیه کنندگان فیلم سینمایی به هیچ قیمتی سازوکاری برای مشارکت با فیلمسازان فیلم کوتاه را قبول نمی کنند. لازم است تا روشهایی برای مشارکت تهیه کنندگان سینمایی در کشور برای تولید فیلم کوتاه فراهم شود.
- در سالهای گذشته بخش های مهمی از مراکز تهیه و تولید فیلم کوتاه از دایره ی تولید فیلم کوتاه خارج شدهاند که این تصمیم به ضرر و زیان فیلمسازان تمام شده است. لازم است تا از طریق هماهنگی و رایزنی های مدیریت کلان کشور مراکزی همچون تلویزیون ، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، حوزه ی هنری ، سازمانها و نهادها و حتی موسسات اقتصادی …. دوباره به چرخه ی تولید فیلم کوتاه بازگردند.
- هرگونه فعالیت اقتصادی برای فیلم کوتاه نیازمند روشن شدن وضعیت مالکیت فیلم های کوتاه است. انجمن فیلم کوتاه مصرانه خواهان ایجاد سامانه ثبت وصدور پروانه مالکیت برای فیلم کوتاه است و امیدوار است که وزارت ارشاد این سامانه را بعنوان سامانه رسمی صدور پروانه مالکیت به رسمیت بشناسد.
- در سالهای گذشته تغییرات پیوسته در مدیریت انجمن سینمای جوانان لطمه های بزرگی به فیلم کوتاه زده است. بنابراین لازم است حتی المکان از تغییر مدیریت ها پرهیز شود و یا سیاست های واحد و کلان تری با مشارکت خود فیلمسازان فیلم کوتاه طراحی شده تا وضعیت فیلم کوتاه با سلیقه های شخصی تغییر نکند. لازم است قدرت انجمن سینمای جوانان ایران بعنوان تنها مرکز حمایت از فیلم کوتاه برای تولید و آموزش فیلم کوتاه افزایش یابد. افزایش بودجه تولید یک ضرورت است.( ما نمی دانیم علی رغم وعده ی وزیر ارشاد وقت در سال قبل مبنی بر افزایش دوبرابری بودجه ی تولید انجمن سینمای جوانان آیا رخ داده است یا خیر؟) اگرچه بخشی از سیاست های فعلی معاونت سینمایی نهضت تولید محتواست ولی لازم است به این نکته توجه کنیم که نهضت تولید محتوا همچنان که نیازمند افزایش کمی تولید است بیشتر از آن نیازمند افزایش کیفیت تولید است. ورود به بازارهای جهانی نیازمند داشتن کیفیت است و کیفیت هزینه بر است. بنظر می رسد تعداد کمی تولید فیلم کوتاه در کشور به عدد قابل توجه خود رسیده و در شرایط فعلی افزایش کیفی تولید به روش های گوناگون باید مورد توجه قرار گیرد.
- تاسیس صندوق حمایت از تولید و پخش فیلم کوتاه یکی از نیازهای چندساله ی فیلمسازان است . این صندوق با مشارکت خود فیلمسازان در انجمن فیلم کوتاه در حال تاسیس است اما نیاز به حمایت اولیه مالی دارد تا بعنوان پشتوانه این صندوق عمل نماید. این صندوق به روش های مختلف حمایت های لازم از تولید و نمایش و پخش فیلم کوتاه را انجام می دهد و قدم بزرگی است برای کمک و تقویت و استقلال مالی فیلمسازان. عضوگیری برای شکل گیری این صندوق در قالب باشگاه دوستداران فیلم کوتاه آغاز شده و امیدواریم بتوانیم هرچه زودتر این صندوق را راه اندازی کنیم. امیدواریم این صندوق کمکی در جهت سیاست استقلال مالی و اقتصادی فیلم کوتاه باشد.
و درپایان چند تشکر :
- از معاونت محترم سینمایی کشور که علی رغم تفاوت دیدگاهها، ولی با گشاده دستی راه را برای حل مشکلات فیلم کوتاه هموارتر کرده اند و امیدواریم این رویه ادامه یابد.
- از دبیر سی و ششمین جشنواره ی فیلم فجر که با انجام گفتگو با انجمن فیلم کوتاه مصمم به حفظ سیمرغ بهترین فیلم کوتاه در جشنواره ی فیلم فجر شد و آن را در آیین نامه ی سال جاری قرار داد.
- از مدیریت جدید موزه ی سینما که بالاخره بعد از سالها و درخواست های مکرر فیلمسازان ، مصمم به ایجاد ویترین تازهای در موزه ی سینما برای نمایش بخشی از اسناد و افتخارات فیلم کوتاه شد. اگرچه معتقدیم حمایت شما می تواند منجر به ایجاد موزه ی بزرگتری بعنوان خانه فیلم کوتاه ایران شود.
- از مدیر جوان انجمن سینمای جوان نیز باید تشکر کرد که با علاقمندی ، مشورت فیلمسازان فیلم کوتاه و انجمن فیلم کوتاه را در برنامه ریزیها بکار می گیرد و این همکاری منجر به نتایج درخشانی برای فیلم کوتاه شده است.
با تشکر
مسعود امینی تیرانی
رییس هیات مدیره انجمن فیلم کوتاه ایران
دوم آذرماه نودوشش