طبق ادوار گذشته، ایسفا به منتخب خود در جشنواره فیلم کوتاه تهران جایزه مى دهد.داوران ایسفا در این دوره از جشنواره فیلم کوتاه تهران تشکیل شده از: شهرام میراب اقدم، مجتبى اسماعیل زاده، هادى بهروز، فائزه عزیزخانى و لاله برزگر. با داوران این دوره ایسفا به گفتگو نشستیم که در زیر مى خوانید.
نوید صولتی ۲۶ مهرماه ۱۳۹۶
- کیفیت فیلم هاى راه یافته به جشنواره فیلم کوتاه امسال را چگونه میبینید؟
شهرام میراب اقدم: فیلمهای خوش ساخت کم نبودند اما تعدادی فیلم بودند که کلاً با قصه و داستان منسجم ترى روایت مى شدند.برخی از فیلمها گاهاً در روایت ناکام می ماندند اما روی هم رفته فیلمهای خوبی دیدیم.
مجتبى اسماعیل زاده: تعداد انگشت شماری فیلم چشمگیر دیدیم. تعداد فیلمهای خوش ساخت کم نبود اما شمار فیلم‌هایی هم که بیننده را درگیر نمی‌کند و از ضعف ساختاری و ریختاری رنج می‌بردند کم نبودند. در مجموع کیفیت فیلمهای امسال کم و بیش معدّل کیفی سال‌های قبل جشنواره را داشت.
فائزه عزیزخانى: نقاط قوتى که در فیلم هاى امسال دیده مى شد، مى شود به فضاسازى خوب و توجه به مسائل فنى اشاره کرد که گاهى اوقات من را حیرت زده مى کرد و البته گاهاً هم کارگردانى هاى خوب دیده مى شد.
هادى بهروز: تعداد فیلم‌هایی که به لحاظ تکنیکی،استاندارد لازم را داشتند بسیار بود، مشخصاً در بخش کارگردانی، فیلمبرداری و بازیگری و تا حدودی تدوین فیلمهای خوبی ساخته شده‌اند، اما متاسفانه مشکل اغلب آنها عدم وجود فیلمنامه منسجم و خوب بود.
-آیا فیلمهای امسال به موضوع یا مساله‌ی مشترکی هم اشاره داشتند؟ یا به عبارتی کلیشه‌ی اکثر فیلمها چه بود؟
شهرام میراب اقدم: کلیشه همیشه در فیلم کوتاه و بلند وجود داشته است اما بستگی دارد که فیلمساز چگونه از این کلیشه ها فرار کند و در تکرار نیفتد.
هادى بهروز: قصه بسیاری از فیلمها تا جایی که بخاطر دارم فضای امروز جامعه را نشان میدهد که دغدغه اصلی روایتشان توجه به برخی ناهنجاری ها در جامعه است و تصویری که از قربانیان یا مبارزان بر ضد این مصائب اجتماعی به دست میدهد اغلب با همدلی و همدردی همراه است.
- اگر بخواهید از دید آسیب شناسی به آثار امسال نگاه کنید به نظر شما مهمترین مسائل و مشکلات فیلمهای این دوره چه بودند؟
مجتبى اسماعیل زاده: فیلمنامه کماکان مشکل اصلی فیلمهای کوتاه ماست. در تعداد زیادی از فیلمها ما با قصه هایی روبرو می شدیم که طرح موقعیت می‌کردند و آن موقعیت را بی آنکه به فرجامی مشخص برسد رها می کردند. فیلم‌هایی که آغاز و میانه داشتند، اما از پایانی منطقی و حساب شده خبری نبود. وودی آلن جایی می‌گوید ما تمام فیلم (فیلم بلند داستانی) را برای ۵ دقیقه آخرش می‌سازیم. پایان بندی فیلم‌هایی که به نظر تلاش داشتند به فرمول پایان باز برسند، اما در حقیقت نمی توانستند پایان فیلمشان را برای مخاطب تعریف کنند یا دست کم درست تعریف کنند، یکی از مهمترین مشکلات فیلمهای امسال (و به طور کلی دو سه سال گذشته) بود. نکته بعدی دور شدن از جسارت و دیوانگی فیلمسازها از قصه‌ها و موضوعاتی است که جای گفتن آنها اتفاقاً در فیلم کوتاه است. در بخش قابل توجهی از فیلمها، ما برش‌هایی از یک فیلم بلند سینمایی داستانی را می‌دیدیم که به نظر می‌رسید فیلمساز به جای آنکه با دغدغهء ساخت فیلمی به تمام معنا کوتاه، فیلمش را ساخته باشد، به دنبال اثبات توانایی‌اش برای کارگردانی فیلم بلندی بود که می‌خواهد در آینده بسازد. این تلاش برای شبیه‌سازی فضای فیلم بلند در یک فیلم کوتاه، علاوه بر آسیب‌هایی که به فیلمهای کوتاه داستانی زده منجر به این شده که در این سال‌ها فیلمهای کوتاه تجربی کم کم به دست فراموشی سپرده شود و یا تجربه‌گرایی در آنها به حداقل ممکن برسد. گاهی در حال تماشای یک فیلم دوست داشتیم به فیلمسازش بگوییم استاندارد سینمای گیشه را ول کن، خودت را رها کن و به وسع خودت دیوانگی به خرج بده!
فائزه عزیزخانى: اگر بخواهم به سندروم خاصى اشاره کنم، مى توانم بگویم که در اولین قدم،بزرگترین ضعفى که در فیلم ها قابل مشاهده بود، این بود که قصه ها شروع خوبى دارند اما متاسفانه پایان بندى خوبى ندارند.مورد دیگرى که مى توان به آن اشاره کرد، این است که نویسنده یا کارگردان به شخصیت ها نزدیک نشده بودند و از آنها دور ایستاده بودند.بیشتر از هرچیزى من ردپاى سینماى حرفه اى و بلند را در فیلم هاى کوتاه مى دیدم که اتفاقا تحت تاثیر فیلم هاى بلند خودمان هم هستند، اما خب این توقع مى رود که فیلم کوتاه قاعده هاى خودش را داشته باشد.وقتى که فیلم کوتاه تکه اى از فیلم بلند مى شود، دیگر نمى تواند به خودى خود سرپا بایستد.چیزى که خیلى جاى خالى آن احساس مىشد، نگاه تازه فیلمساز به مسائل و موضوعات بود.از اسم فیلم کوتاه مشخص است که قرار نیست بازگشت مالى داشته باشد و غیر از جشنواره اکران عمومى داشته باشد، مخاطب خاص دارد و صرفا براى تولید یک اثر هنرى خلق مى شود.پس فیلمساز مى تواند هرکارى که دلش مى خواهد در فیلم انجام دهد و صدها بار پایش را فراتر از اصول و قواعد بگذارد و تجربه کند.متاسفانه هیچگونه فیلمى ندیدیم که خصوصیات تجربه گرایى را داشته باشد.
هادى بهروز: به اعتقاد من ضعف بسیاری از فیلمها در بخش فیلمنامه بود و شخصا فکر میکنم این خطر بزرگیست برای سینمای کوتاه و برای کسانی که شاید به فیلم کوتاه بعنوان تجربه‌ای نگاه میکنند تا بتوانند در آینده به سمت ساخت آثار بلند سینمایی هم بروند.متاسفانه به فیلمنامه به عنوان مهمترین عنصر ساخت یک فیلم توجه لازم نمی‌شود و احساس میکنم وقت کافی برای شکل‌گیری کامل درام در بخش فیلمنامه گذاشته نمی‌شود، نکته‌ی دیگر اینکه بسیاری از قصه‌ها مناسب سینمای کوتاه نبودند، یعنی اینکه بسیاری از فیلمها این احساس را برای شما بوجود می‌آورند که فیلمی که روبروی شماست بخشی از یک فیلم بلند است.البته فکر میکنم این یک مشکل قدیمی در عرصه‌ی فیلم کوتاه است که همگی به نوعی به آن عادت دارند!
- مهمترین امتیاز آثار خوب امسال را در چه مواردی دیدید؟ انتخاب موضوع؟ فیلمنامه؟ کارگردانی؟ و …
مجتبى اسماعیل زاده: مهمترین نکته برای من دیدن فیلم‌هایی بود که به اصطلاح به آنها فیلمهای سخت می‌گوییم. فیلم‌هایی که مشخص بود ساخت آنها نیاز به کار جدی و حساب شده دارد و عزم و جدیت فیلمسازان را در ساخت فیلم‌هایشان نشان می‌داد. علاوه بر این امسال هم در امتداد روند یکی دو سال گذشته، غنای بصری و کیفیت دیداری-تصویری فیلمها (فارغ از کیفیت خود فیلم) رشد بسیار چشمگیری داشته. نکته‌ای که در فیلمهای حاضر در هشتمین جشن مستقل فیلم کوتاه هم به وضوح مشهود بود. به علاوه در چندین فیلم، لوکیشن‌های دیدنی و چشم‌نوازی دیدیم که نشان از وسواس و به خرج دادن سلیقهء کارگردان‌ها، در انتخاب این لوکیشن‌ها بود.
هادى بهروز: همانطور که عرض کردم فیلمهای بسیاری دیدم که در بخش کارگردانی، فیلمبرداری و بازیگری آثار بسیار استاندارد و خوبی بودند. فکر میکنم در حدود ۸ فیلم بودند که از این جهت با فاصله از بقیه رقبا قرار داشتند و من شخصا از بسیاری از آنها در زمان دیدن فیلم لذت بردم و بسیار هم آموختم، فیلم‌هایی با کارگردانی و فیلمبرداری درخشان و بازی‌های فوق‌العاده که مخاطب را کاملا میخکوب مى کنند،اما اگر من بخواهم به یکی از عناصر مهم در ساخت فیلمهای این دوره از جشنواره اشاره کنم باید عرض کنم در بخش فیلمبرداری و نور، پیشرفت قابل توجهی در آثار دیده میشود.
- جدا از بحث آکادمی، از آنجایى که انجمن فیلم کوتاه هر سال جشن مستقل خود را برگزار می کند، دیگر چه لزومی دارد که ایسفا در این جشنواره هم حاضر شده و فیلم برگزیده خود را انتخاب کند؟
شهرام میراب اقدم: ایسفا تنها در مقطعى از زمان در جشن خانه سینما بعضى از فیلم ها را مورد قضاوت آکادمى خود قرار مى دهد، پس در طول سال، در تاریخ و ماه هاى متفاوت، برخى جشنواره برگزار مى شود که جدا از درجه و جایگاهشان، به نظرم ایسفا خود را موظف میداند که به عنوان خانواده بزرگ فیلم کوتاه در ایران، آثار فیلمسازان را در هر جشنواره اى در طول سال مورد بررسى و صد البته مورد آسیب شناسى قرار دهد و مسیر فیلم کوتاه را رصد کند.
مجتبى اسماعیل زاده: تعامل، شاید مهمترین الزام این همکاری دو‌جانبه باشد. کما اینکه پروسه سخت انتخاب بهترین فیلم جشنواره از نگاه تماشاگران هم توسط ایسفا صورت می‌گیرد. این همکاری بین انجمن فیلم کوتاه ایران و انجمن سینمای جوان ایران در نهایت به رشد فیلم کوتاه منجر خواهد شد که مهمترین دلیل و هدف این تعامل دوطرفه است. از سویی دیگر، داوران ایسفا، فارغ از تمام ضوابط و قواعد جشنواره فیلم کوتاه تهران و شکل داوری بخش‌های رسمی آن، فیلمهای منتخب خود را انتخاب میکنند که همین چندسونگری و تعدد زوایای نگاه داوران هم، منجر به دیده شدن تعداد بیشتری از فیلمها و سلیقه‌های فیلمسازی و قصه‌گویی میشود که به نظر من، این تعدد لازمه جشنواره معظم و فراگیری چون جشنواره فیلم کوتاه تهران است.
- آیا سیاست هاى جشنواره فیلم کوتاه تهران، ممکن است انتخاب ایسفا را تحت تاثیر قرار دهد؟ با توجه به اینکه در اینجا سیاست هاى جشنواره فیلم کوتاه مهم میشود و ایسفا آن استقلالى که در جشن خودش دارد را، ممکن است نداشته باشد.
شهرام میراب اقدم: سیاست هاى جشنواره فیلم کوتاه به هیأت انتخاب و داورى مستقل خودش بر مى گردد و هیچ ارتباطى با داورى ایسفا ندارد. داوران ایسفا به استقلال و خرد جمعى داورى پنج نفره ى خود متکى بوده و انتخاب خىد را اعلام مى کنند و امیدواریم انتخاب شایسته اى را انجام داده باشیم.
مجتبى اسماعیل زاده: ما در داوری امسال (ظن قریب به یقین همچون سال‌های گذشته) کاملاً آزاد و مستقل بودیم و نه سیاست‌های جشنواره و نه سیاست‌های هیات مدیره ایسفا به ما کوچکترین نکته‌ای را تحمیل نکرد. سیاست‌های جشنواره در داوری‌های رسمی آن اعمال میشود (اگر اصلاً قرار به اعمال سیاست‌ها در داوری‌ها باشد) اما ما به عنوان نمایندگان ایسفا، با نگاه و سلیقه خودمان فیلمها را دیدیم، در مورد آنها بحث و جدل کردیم و به جمع‌بندی رسیدیم که محصول خرد و سلیقه جمعی ما پنج نفر بود. به شخصه امیدوارم درست‌ترین گزینه‌ها را انتخاب کرده باشیم.
هادى بهروز: خوشبختانه برگزارکنندگان جشنواره فیلم کوتاه تهران شرایطی را فراهم کردند تا ما بعنوان داوران بخش ایسفا به راحتی و کاملا آزادنه به تماشای آثار راه‌یافته به بخش داستانی و تجربی بنشینیم و بصورت کاملا مستقل و بدون هیچگونه مصلحت‌اندیشی آثار مورد نظر خود را انتخاب و معرفی کنیم. با توجه به آثار تولید شده چه به لحاظ کمیت و چه کیفیت احساس میکنم در شرایط کنونی همکاری بسیار خوب و تنگاتنگی بین انجمن سینمای جوان ایران و ایسفا وجود دارد و این وضعیت خوشبختانه شرایط بسیار خوب و سالمی را برای تولیدکنندگان آثار کوتاه داستانی و تجربی فراهم کرده است.
شایان ذکر است که به دلیل مشغله خانم لاله برزگر متاسفانه موفق به مصاحبه با ایشان نشدیم.
